GELİR VERGİSİNDE ÜCRET BEYANI
Yıllık gelir vergisi beyannamesinde ücretler ile birlikte diğer gelir unsurlarının da beyan edilmesi ve beyannamedeki toplam gelirin 50.000 TL'yi aşması durumunda gelir vergisinin hesaplanmasına ilişkin usul ve esalslar, 25 şubat 2011 tarihli Gelir Vergisi Sirküleri/75 (2011-1 Vergi Tarifesi) ile duyurulmuş bulunuyor. Yıllık gelir vergisi beyannamesinde diğer gelir unsurlarıyla birlikte ücret gelirlerinin de beyan edilmesi halinde, gelir vergisinin ne şekilde hesaplanacağı yeni sirkülerin konusunu oluşturuyor. .
Sirkülerde belirtildiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre tam mükellef gerçek kişilerin tamamı tevkifata tabi tutulmuş olan birden fazla işverenden alınan ücretinin bulunması ve birden sonraki işverenlerden alınan ücretlerin toplamının Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde söz konusu ücretlerin yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmesi gerekiyor. . Ayrıca anılan Kanunun 95 inci maddesinde de tevkif suretiyle vergilendirilmeyeceği hüküm altına alınan ücretlerin yıllık beyanname ile bildirilmesi gerektiği hususu düzenleniyor.
Gelir Vergisi Kanununun vergi tarifesine ilişkin 103 üncü maddesi, 2010 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere " Madde 103 - Gelir vergisine tabi gelirler; 8.800 TL'ye kadar % 15, 22.000 TL'nin 8.800 TL'si için 1.320 TL fazlası için %20, 50.000 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL, (ücret gelirlerinde 76.200 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL), fazlası için % 27, 50.000 TL'den fazlasının 50.000 TL'si için 11.520 TL, (ücret gelirlerinde 76.200 TL'den fazlasının 76.200 TL'si için 18.594 TL), fazlası için % 35 oranında vergilendirilir” hükmünü içeriyor.
Buna göre 2010 takvim yılına ilişkin olup, yıllık gelir vergisi beyannamesinde 50.000 TL'yi aşacak şekilde ücretle birlikte diğer gelirlerin de beyan edilmesi durumunda, 50.000 TL'yi aşan tutarın ücret gelirine isabet eden kısmına daha düşük vergi oranının uygulanması gerekmekte olup, ücret geliri nedeniyle eksik hesaplanması gereken vergi tutarı sirkülerde gösterilen şekilde hesaplanabilecek.
Sirkülerde açıklandığı şekliyle; beyannameye dahil edilen tüm gelirlerin toplamından oluşan Vergiye Tabi Gelir (Matrah) üzerinden, tarifenin ücret dışındaki gelirler için geçerli olan vergi oranları esas alınarak gelir vergisi hesaplanacak, beyannameye dahil edilen ücret gelirinin, beyan edilen toplam gelir içindeki oranı bulunarak, bu oranın toplam Vergiye Tabi Gelirin (Matrah) 50.000 TL'yi aşan kısmına uygulanması sonucunda ulaşılacak tutara (Bu tutar en fazla 26.200 TL olabilecektir.) %8 oranının uygulanması suretiyle, beyan edilen ücret geliri dolayısıyla toplam vergiden indirilecek gelir vergisi tutarı hesaplanacak;
Ücret geliri dolayısıyla eksik hesaplanması gereken vergi tutarının, beyannamedeki tüm gelirlerin toplamından oluşan matrah üzerinden hesaplanan vergi tutarından düşülmesi suretiyle, beyannamede gösterilecek "hesaplanan gelir vergisi" tutarı bulunmuş olacak.
Sirküler'de belirlenen "hesaplanan gelir vergisi" tutarının tespitine ilişkin yöntemin dışında doğru sonucu verecek başka hesaplama şekillerinin de kullanılması mümkün bulunuyor..
Uygulamaya ilişkin olarak, sirkülerde verilen örnekte; Bay (A) nın 2010 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri ; Beyan Edilen Serbest Meslek Kazancı 40.000 TL, Beyan Edilen Ücret Geliri (1.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 35.000 TL, Beyan Edilen Ücret Geliri (2.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 25.000 TL, Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 100.000 TL, Yıl İçinde Tevkifat Yoluyla Ödenen Vergi 12.240 TL ( Ücrete ait tevkifat 9.9862 ve serbest meslek kazancına ait tevkifat 2.378) olarak varsayılıyor.
Buna göre, gelir vergisi tutarı ; Beyan Edilen Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Üzerinden Hesaplanan Vergi
[(100.000 - 50.000) X % 35 + 11.520] = 29.020 TL; Beyan Edilen Ücret Gelirinin Beyan Edilen Toplam Gelir İçindeki Oranı [(35.000 + 25.000) / 100.000] = % 60; 50.000 TL'yi Aşan Vergiye Tabi Gelirin (Matrah), Beyan Edilen Ücret Gelirine Tekabül Eden Kısmı [(100.000 - 50.000) X % 60] = 30.000 TL (26.200 TL'si dikkate alınacaktır.) Beyan Edilen Ücret Geliri Dolayısıyla Eksik Hesaplanacak Gelir Vergisi (26.200 X % 8) = 2.096 TL; Hesaplanan Gelir Vergisi
(29.020 - 2.096) = 26.924 TL ve Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi (26.924 - 12.240) = 14.684 TL olacak.
2 no.lu örnekte ise, Bay (B) nin 2010 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri ; Beyan Edilen Serbest Meslek Kazancı ; 30.000 TL ; Beyan Edilen Ücret Geliri (Tevkifata Tabi Tutulmamış) 30.000 TL ; Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 60.000 TL olarak veriliyor.
Buna göre, gelir vergisi tutarı ; Beyan Edilen Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Üzerinden Hesaplanan Vergi , (60.000 - 50.000) X % 35 + 11.520] = 15.020 TL; Beyan Edilen Ücret Gelirinin Beyan Edilen Toplam Gelir İçindeki Oranı , (30.000 / 60.000) = % 50 ; 50.000 TL'yi Aşan Vergiye Tabi Gelirin (Matrah), Beyan Edilen Ücret Gelirine Tekabül Eden Kısmı, [(60.000 - 50.000) X % 50 = 5.000 TL Beyan Edilen Ücret Geliri Dolayısıyla Eksik Hesaplanacak Gelir Vergisi (5.000 X % 8) = 400 TL Hesaplanan Gelir Vergisi (15.020 - 400) = 14.620 TL ve Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi 14.620 TL olacak.
Sirkülerde belirtildiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre tam mükellef gerçek kişilerin tamamı tevkifata tabi tutulmuş olan birden fazla işverenden alınan ücretinin bulunması ve birden sonraki işverenlerden alınan ücretlerin toplamının Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde söz konusu ücretlerin yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmesi gerekiyor. . Ayrıca anılan Kanunun 95 inci maddesinde de tevkif suretiyle vergilendirilmeyeceği hüküm altına alınan ücretlerin yıllık beyanname ile bildirilmesi gerektiği hususu düzenleniyor.
Gelir Vergisi Kanununun vergi tarifesine ilişkin 103 üncü maddesi, 2010 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere " Madde 103 - Gelir vergisine tabi gelirler; 8.800 TL'ye kadar % 15, 22.000 TL'nin 8.800 TL'si için 1.320 TL fazlası için %20, 50.000 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL, (ücret gelirlerinde 76.200 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL), fazlası için % 27, 50.000 TL'den fazlasının 50.000 TL'si için 11.520 TL, (ücret gelirlerinde 76.200 TL'den fazlasının 76.200 TL'si için 18.594 TL), fazlası için % 35 oranında vergilendirilir” hükmünü içeriyor.
Buna göre 2010 takvim yılına ilişkin olup, yıllık gelir vergisi beyannamesinde 50.000 TL'yi aşacak şekilde ücretle birlikte diğer gelirlerin de beyan edilmesi durumunda, 50.000 TL'yi aşan tutarın ücret gelirine isabet eden kısmına daha düşük vergi oranının uygulanması gerekmekte olup, ücret geliri nedeniyle eksik hesaplanması gereken vergi tutarı sirkülerde gösterilen şekilde hesaplanabilecek.
Sirkülerde açıklandığı şekliyle; beyannameye dahil edilen tüm gelirlerin toplamından oluşan Vergiye Tabi Gelir (Matrah) üzerinden, tarifenin ücret dışındaki gelirler için geçerli olan vergi oranları esas alınarak gelir vergisi hesaplanacak, beyannameye dahil edilen ücret gelirinin, beyan edilen toplam gelir içindeki oranı bulunarak, bu oranın toplam Vergiye Tabi Gelirin (Matrah) 50.000 TL'yi aşan kısmına uygulanması sonucunda ulaşılacak tutara (Bu tutar en fazla 26.200 TL olabilecektir.) %8 oranının uygulanması suretiyle, beyan edilen ücret geliri dolayısıyla toplam vergiden indirilecek gelir vergisi tutarı hesaplanacak;
Ücret geliri dolayısıyla eksik hesaplanması gereken vergi tutarının, beyannamedeki tüm gelirlerin toplamından oluşan matrah üzerinden hesaplanan vergi tutarından düşülmesi suretiyle, beyannamede gösterilecek "hesaplanan gelir vergisi" tutarı bulunmuş olacak.
Sirküler'de belirlenen "hesaplanan gelir vergisi" tutarının tespitine ilişkin yöntemin dışında doğru sonucu verecek başka hesaplama şekillerinin de kullanılması mümkün bulunuyor..
Uygulamaya ilişkin olarak, sirkülerde verilen örnekte; Bay (A) nın 2010 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri ; Beyan Edilen Serbest Meslek Kazancı 40.000 TL, Beyan Edilen Ücret Geliri (1.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 35.000 TL, Beyan Edilen Ücret Geliri (2.İşverenden Alınan, Tevkifata Tabi Tutulmuş) 25.000 TL, Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 100.000 TL, Yıl İçinde Tevkifat Yoluyla Ödenen Vergi 12.240 TL ( Ücrete ait tevkifat 9.9862 ve serbest meslek kazancına ait tevkifat 2.378) olarak varsayılıyor.
Buna göre, gelir vergisi tutarı ; Beyan Edilen Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Üzerinden Hesaplanan Vergi
[(100.000 - 50.000) X % 35 + 11.520] = 29.020 TL; Beyan Edilen Ücret Gelirinin Beyan Edilen Toplam Gelir İçindeki Oranı [(35.000 + 25.000) / 100.000] = % 60; 50.000 TL'yi Aşan Vergiye Tabi Gelirin (Matrah), Beyan Edilen Ücret Gelirine Tekabül Eden Kısmı [(100.000 - 50.000) X % 60] = 30.000 TL (26.200 TL'si dikkate alınacaktır.) Beyan Edilen Ücret Geliri Dolayısıyla Eksik Hesaplanacak Gelir Vergisi (26.200 X % 8) = 2.096 TL; Hesaplanan Gelir Vergisi
(29.020 - 2.096) = 26.924 TL ve Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi (26.924 - 12.240) = 14.684 TL olacak.
2 no.lu örnekte ise, Bay (B) nin 2010 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri ; Beyan Edilen Serbest Meslek Kazancı ; 30.000 TL ; Beyan Edilen Ücret Geliri (Tevkifata Tabi Tutulmamış) 30.000 TL ; Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 60.000 TL olarak veriliyor.
Buna göre, gelir vergisi tutarı ; Beyan Edilen Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Üzerinden Hesaplanan Vergi , (60.000 - 50.000) X % 35 + 11.520] = 15.020 TL; Beyan Edilen Ücret Gelirinin Beyan Edilen Toplam Gelir İçindeki Oranı , (30.000 / 60.000) = % 50 ; 50.000 TL'yi Aşan Vergiye Tabi Gelirin (Matrah), Beyan Edilen Ücret Gelirine Tekabül Eden Kısmı, [(60.000 - 50.000) X % 50 = 5.000 TL Beyan Edilen Ücret Geliri Dolayısıyla Eksik Hesaplanacak Gelir Vergisi (5.000 X % 8) = 400 TL Hesaplanan Gelir Vergisi (15.020 - 400) = 14.620 TL ve Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi 14.620 TL olacak.
