Çalışanlar mutsuz

Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) tarafından, Olof Palme Vakfının katkılarıyla hazırlanan “Hizmet sektöründe çalışan yoksulluğu ve güvencesiz çalışanlar araştırma raporu” yayımlandı. Rapora göre; hizmet sektöründe çalışanların çoğu eğitim aldığı alanlarda çalışamayanlardan oluşuyor, yüzde 71’i fazla mesai ücreti alamıyor, güvencesizlik hak aramalarını engelliyor, gelir harcamaları beslenme ve barınma üzerine yoğunlaşırken kültür spor gibi sosyal aktivitelere bütçe ayrılmıyor. Bilgisayar destekli yüz yüze anket yöntemi ile 2023 yılı aralık ayında, Türkiye genelinde gerçekleştirilen anket kapsamında 4 bin 268 kişi ile görüşüldü. Katılımcıları; özel sektör ofis çalışanları, moto kuryeler, AVM ve özel güvenlik çalışanları olan çalışmaya göre, “Türkiye’nin mevcut ekonomik durumu düşünüldüğünde yaşamınızdan memnun musunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 92.3’ü hayır yanıtını verdi.

Çalışma sebebi eve ekmek götürmek

İnsanlar, geçim derdinin bir sonucu olarak çalışıyor. Katılımcıların yüzde 70’inin üzerinde bir kesimi için çalışmanın anlamı geçim ve temel ihtiyaçlar. Bu kişiler geleceği düşünemiyor, sadece günü kurtarabilmeyi hedefliyor.

Ücret düşüklüğü can sıkıyor

Ücretle ilgili konular, iş değiştirme sebeplerinin başında geliyor. Fazla mesai ücreti almayanların oranı yüzde 71. Ücretle ilgili konuların oranı tek başına yüzde 40’a yakın. “Çalışma şartlarının zorluğu” ve “kişisel nedenler” de en sık alınan diğer yanıtlar.

Eğitim aldığı alanda çalışan az

AK Parti iktidarı her kente üniversite açmakla övünürken eğitim aldığı alanlarda çalışabilen, mesleklerini yapabilenlerin oranı yalnızca yüzde 9.9.

Güvencesizlik hissi derinleşiyor

Güvencesizlik cezalandırma yöntemi olarak işten çıkarma durumlarında da kendini gösteriyor. En yüksek oran ise moto kuryelerde görülüyor. Diğer gruplarda da işten çıkarma ve ücret kesintisi yaygın olarak uygulanıyor. İşten atılma korkusu ağır basıyor ve güvencesizlik hissi derinleşiyor. Güvencesizliğin en önemli göstergelerinden birisi hak arama imkan ve kabiliyetinin ortadan kaldırılması.

Sendikal faaliyetler aktif değil

Sendikal faaliyetler bu örneklem grubunda etkili ve aktif değil. Sendikalaşma oranı moto kuryelerde yüzde 0. Sendikalar, yeni çalışma koşullarının sorun çözücü birer kurumu olarak algılanmıyor.

Kültüre bütçe yok

Gelir harcama kalemleri; beslenme, barınma ve giyinme ihtiyaçlarında yoğunlaşıyor. Harcama kalemi değişiklikleri incelendiğinde harcama kalemleri arasında en yüksek paya sahip beslenme/mutfak harcamalarının yüzde 67 oranında azaltıldığı görülüyor. Yanı sıra, sağlık, kişisel bakım, teknoloji, giyim gibi diğer yaşamsal ihtiyaçlardan da önemli ölçüde vazgeçildiği/azaltıldığı ifade ediliyor. Tüketim sepetinde daralmalar olduğu ve bireylerin refahında ciddi azalma olduğunu gözlemleniyor. Eğitim, kültür gibi alanlara ayrılacak bütçe yok.
 

Tek aktivite boş vakit geçirmek
Sosyokültürel faaliyetler yine daralmanın yaşandığı başka bir ihtiyaç alanı olarak öne çıkıyor. Sinema, tiyatro, spor, dışarıda yemek yeme gibi faaliyetlerde “Artık yapamıyorum” yanıtı artış gösterirken; insanların halen yapmaya devam edebildikleri tek sosyal aktivite park-bahçe-deniz kenarında boş vakit geçirme olarak karşımıza çıkıyor.