ABD Başkanı Obama, Esad sonrası için “çokuluslu ve çok dinli bir kurulun oluşturulması gerekiyor. Onlar Suriye’ye demokrasiyi getirebilirler” sözleriyle, Suriye’deki radikal unsurlara karşı mesafeyi vurguladı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Suriye konusunda somut adımlar beklediği ABD’de umduğunu bulamazken, ısrarla vurguladığı Gazze ziyareti konusunda da ABD’nin istediği noktaya geldi. ABD Başkanı Barack Obama, Suriye konusunda ABD’nin askeri ve diplomatik adımların atılabileceğini belirtirken, “Bu ABD’nin tek başına yapabileceği bir şey olamaz. Elimizde sihirli değnek yok” sözleriyle topu Uluslararası camiaya attı. Başbakan Erdoğan ise, ısrarla gündemde tuttuğu Gazze ziyareti konusunda ABD’nin “Yalnızca Hamas ile değil, Filistin ile de görüşülsün” görüşü noktasına gelerek ziyaretin Batı Şeria’yı da kapsayacağını söyledi.
Son 10 yılın en kapsamlı Beyaz Saray ziyareti kapsamında salı gecesi 15. Washington seferini gerçekleştiren Erdoğan, ABD Başkanı Obama ile yaklaşık 2.5 saatlik bir görüşme yaptı. Başbaşa ve heyetler arası görüşmelerin ardından ikili, kameraların karşısına geçti.
Sözlerine “Dostum Erdoğan’ı ağırlamak büyük mutluluk, kendisinin misafirperverliğine cevap verebilmek için güvel bir fırsat” diye başlayan ABD Başkanı Obama, ziyaretin ABD’nin Türkiye ili ilişkilerine verdiği önemi gösterdiğini söyledi. Görüşmede gündemdeki pek çok konunun yanı sıra Suriye meselesini de ele aldıklarını belirten Obama, Türkiye’nin Suriye halkına bugüne kadar “çok cömert” davrandığını söyledi. “Esad rejimine olan baskımızı artıracağız, Suriye muhalefeti ile çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu süreç Beşar Esad olmaksızın yaşanacak Türkiye, rejimi ve muhalefeti yönlendirmek adına önemli rol oynayacak” diyen Obama Türkiye’nin PKK ile mücadele önemli bir aşamaya geldiğini anlattı. Obama, “Türk halkını ve sizi tebrik etmek istiyorum. PKK konusunda son derece cesur adımlar attınız” dedi. Obama ayrıca, Reyhanlı’daki saldırılardan ötürü de Erdoğan’a baş sağılığı dileklerini iletti.
Başbakan Erdoğan ise, konuşmasına Boston’daki saldırıda yaşamını yitirenler için başsağlığı dileklerini ileterek başladı. Erdoğan Suriye konusunun görüşmenin en önemli gündem maddesi olduğunu, bu noktada gelinen aşamayı ve bundan sonra yapılabilecekleri ele aldıklarını söyledi. Bu konuda “görüşlerin örtüştüğünü” söyleyen Erdoğan, “Suriye’de kanlı sürecin sonlandırılması, halkın meşru taleplerini karşılayan yönetimin inşası konusunda ABD ile tam bir mutabakat içerisindeyiz” dedi. Erdoğan, ziyaretin iki ülke ilişkilerinde tarihi bir dönüm noktası olduğunu savundu.
Erdoğan, “Kimyasal silahlar kullanıldığına ilişkin kanıtları sundunuz mu? Türkiye bundan sonra ne bekliyor” sorusu üzerine, gerek kimyasal silahlar gerekse atılan füzelerle ilgili bilgi ve belgelerin iki ülke istihbaratları tarafından paylaşıldığını belirterek, başta BM Güvenlik konseyi nezdinde olmak üzere ilgili tarafların süreçte bilgilendirilmeye devam edileceğini söyledi.
Başbakan “Eğer ABD Suriye’deki dahiliyetini artırmazsa sizin bu durumda müdahale için ne tür planlarınız var?” sorusuna da “Tabi şu anda siz barağın boş tarafını gösteriyorsunuz. Ben dolu tarafından bakmak istiyorum. Bizler Uluslar arası camianın hassasiyetini görmek istiyoruz. Bunun için Türkiye olarak biz çaba gösterirken ABD’de inanıyorum ki gösteriyor. Bizler süreci daha da hızlandırmanın gayreti içerisindeyiz. Bu seyehatten sonra farklı ülkeleri ziyaret etmek suretiyle nasıl hızlandıracağız daha az insan nasıl ölür bir demokratik rejim nasıl gelir... Bizim derdimiz otokratik bir rejimden, diktatörlükten kurtarmaktır. Bu da demokrasiye inanmış tüm ülkelerin sorunudur” diye konuştu.
Obama ise, “Gelinen noktada Suriye yönetiminin sizin kırmızı çizgilerinizi aştığını düşünüyor musunuz?” sorusuna şu yanıtı verdi:
“Biz Suriye içinde kimyasal silah kullanıldığının kanıtlarına sahibiz. Bizim için önemli olan, daha spesifik bilgiye ulaşabilmek, gerçekten ne olduğunu öğrenebilmek. Bunun ötesinde onlarca, binlerce insanın öldürüldüğünü, can kıyımı yaşandığını biliyoruz. Bu zaten güçlü ulaslararası eylem için yeterlidir. Bu noktada atılacak adımları konuştuk”
Suriye konusunda hem diplomatik, hem de askeri adımların atılabileceğini ancak bunu sadece ABD’nin tek başına yapamayacağını vurgulayan Obama, “Bu kimyasal silahlar bizim uzun dönem güvenliğimizi de tehdit ediyor. Aynı zamanda uluslararası problem. Ümidim o ki tüm paydaşlarla birlikte çalışacağız ve bulacağımız çözüm barış, istikrar getirecek. Bu ABD’nin tek başına yapabileceği bir şey olamaz. ABD’nin tek taraflı müdahalesinin yeterli çözüm getireceğini düşünmüyorum” diye konuştu.
Obama bir gazetecinin “Obama nasıl, ne zaman gitmeli? Bir zaman çizelgesi var mı?” sorusuna ise, Başbakan Erdoğan ile kendisinin Esad’ın iktidardan gitmesi gerektiği konusunda hem fikir olduklarını, bunu krizi çözmenin tek yolu olarak gördüklerini söyledi. “Esad’ın gitmesi ne kadar kısa sürede olursa o kadar iyi” diyen Obama, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Asıl soru, bunun ne şekilde olacağı. Zaten bunları konuştuk. Suriye’deki şiddet ve sıra dışı durum için sihirli formül yok. Olsaydı Sayın Başbakan ve ben bununla ilgili harekete geçerdik ve çoktan bitirmiş olurduk. Bunun yerine yaptığımız şey, uluslararası baskıyı artırmak, muhalefeti güçlendirmek. Cenevre’deki görüşmelerin, Rusya’nın ve Suriye’de her kesimi içerecek siyasi geçişin temsilcilerinin de katılımıyla, sonuç verebileceğini düşünüyorum. “Başbakan Erdoğan, ABD dönüşü gerçekleştirmeyi planladığı ziyaretle ilgili bir soru üzerine, bugüne kadarki çizgisinden farklı ifadeler kullandı. Ziyaretin büyük olasılıkla önümüzdeki ay gerçekleşeceğini belirten Erdoğan, ziyaretinin sadece Gazze’yi değil, Batı Şeria’yı da kapsayacağını söyledi. “Burada bir grubun sahiplenilmesi gibi bir şey olamaz” diyen Erdoğan, ziyaretin Filistin uzlaşı sürecine katkı vereceğini söyledi. ABD’den, Erdoğan’ın yalnızca Gazze’yi değil, Batı Şeria’yı da ziyaret etmesi gerektiği yönünde açıklamalar gelmişti.
