Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyadaki en aktif fay hatlarından biridir. Kahramanmaraş'ta ve Hatay'da yaşanan deprem felakatinin arından, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinden yer alan iller ve ilçeler gündeme geldi. MTA ile yenilenmiş Diri Fay Haritası'na göre Türkiye'de doğrudan diri fay üzerine oturan, 45 il alanı üzerinde 110 ilçe bulunmaktadır. Peki, "Kuzey Anadolu Fay Hattı hangi il ve ilçelerden geçiyor?" İşte Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yaşanmış depremler...
KUZEY ANADOLU FAY HATTI NEDİR?
Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biridir.
KAF sistemi, Anadolu Levhası'nın, güneyde Arap Levhası (yılda 25 mm'leri bulan hızlı sıkıştırma hareketi ile) ve kuzeyde (neredeyse hiç hareket etmeyen) Avrasya Levhası'nın arasında kalması ve bu sebeple batıya doğru açılma şeklinde hızla hareket etmesi sebebiyle yüksek sismik aktivite göstermektedir.
VAN GÖLÜ'NDEN SAROS KÖRFEZİ'NE TÜM KUZEY ANADOLU'YA UZANIR
KAF, 1100 km uzunluğunda sağ yönlü ve doğrultu atımlı aktif fay hattıdır. Yaklaşık olarak Van Gölü'nden Saros Körfezi'ne kadar tüm kuzey Anadolu'yu keser. Tek bir faydan oluşmaz, pek çok parçadan oluşan fay zonudur. Fay hattında, parçalanmış-ezilmiş kayaçlar, soğuk ve sıcak su kaynakları, gölcükler, traverten oluşumları, genç volkan konilerine rastlanır.
Fayın bazı kısımları depremler sırasında 0,5-1,5 m düşey, 1,5-4,3 m yatay atımlar yapmıştır. Genç Kuvaterner zamanından itibaren 800–1000 m yatay atım yaptığı ötelenen genç vadi yataklarından tespit edilmiştir.
KUZEY ANADOLU FAY HATTI ÜZERİNDE BULUNAN İLLER
AFAD tarafından edinilen bilgiye göre, Kuzey Anadolu Fay Hattı ile Ege Bölgesi Graben Sistemi üzerinde 6'şar, Doğu Anadolu Fay Hattı'nda 4 ve diğer faylar üzerinde 8 olmak üzere 24 ilin doğrudan kent merkezinden aktif fay geçiyor. Ayrıca 80'den fazla ilçe de direkt aktif fay hatları üzerinde bulunuyor.
Bu iller: Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bingöl, Bolu, Burdur, Bursa, Denizli, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Muğla, Osmaniye, Sakarya ve Tokat.
Türkiye'nin kuzey kesiminde doğu-batı doğrultusunda uzanan fay hattı Saros Körfezi'nden başlar, Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki Aras Vadisi’ne kadar uzanır. Bu kuşak Gelibolu, Marmara Denizi’nin derin kısımları, İzmit Körfezi, Adapazarı, Düzce-Bolu, Gerede, Merzifon, Suluova, Erbaa-Niksar, Kelkit vadisi ile Erzincan, Erzurum, Varto ve Van üzerinden geçen bir hat şeklinde uzanır. Ayrıca Çanakkale, Edremit, Bursa ve İznik bu kuşak içerisinde kalır.
KUZEY ANADOLU FAY HATTI ÜZERİNDE MEYDANA GELEN DEPREMLER
1929 Sivas - Suşehri: 6,1
1939 Erzincan: 7,9
1942 Niksar – Erbaa: 7,0
1943 Tosya – Ladik: 7,2
1944 Bolu – Gerede: 7,2
1951 Kurşunlu: 6,9
1957 Abant: 7,1
1966 Varto: 6,9
1967 Mudurnu: 7,1
1992 Erzincan: 6,7
1999 Gölcük: 7,4
1999 Düzce: 7,2
2022 Düzce: 6,0
BİRİNCİ DERECE DEPREM BÖLGESİ OLAN İLLER
İzmir, Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Isparta, Uşak, Bursa, Bilecik Yalova, Sakarya, Düzce, Kocaeli, Kırşehir, Bolu, Karabük, Hatay, Bartın, Çankırı, Tokat, Amasya, Çanakkale, Erzincan, Tunceli, Bingöl ve Muş, Hakkari, Osmaniye, Kırıkkale ve Siirt.
İKİNCİ DERECE DEPREM BÖLGESİ OLAN İLLER
Tekirdağ, İstanbul (1. ve 2. bölge), Bitlis, Kahramanmaraş, Van, Adıyaman, Şırnak, Zonguldak, Afyon, Antalya, Samsun, Kars, Erzurum, Batman, Ardahan, Iğdır, Adana, Diyarbakır, Malatya, Eskişehir, Kütahya, Uşak, Ağrı, Çorum.
ÜÇÜNCÜ DERECE DEPREM BÖLGESİ OLAN İLLER
Eskişehir, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Sinop, İstanbul, Kastamonu'yu, Ordu, Samsun, Giresun, Artvin, Şanlıurfa, Mardin, Kilis, Adana, Gaziantep'in de bazı bölgeleri ve Kahramanmaraş, Sivas, Gümüşhane, Bayburt, Kayseri, Yozgat, Çorum, Ankara, Konya, Mersin ve Nevşehir.
EN AZ RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDE OLAN İLLER
Türkiye Deprem Haritasına göre deprem riskinin en az olduğu dördüncü ve beşinci grupta yer alan iller ise Sinop, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Kırklareli, Ankara, Edirne, Adana, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya ve Karaman’dır.
