Daha sonra Köy Enstitüleri'ne öğretmen ve diğer gerekli personeli yetiştiren Yüksekokul niteliğindeki 'Yüksek Köy Enstitüleri' açılmıştır. Köy çocuklarını kız erkek ayrımı yapmadan meslek sahibi yapan, onlara marangozluk, dülgerlik, demircilik, el işleri, biçki-dikiş gibi el becerileri kazandıran, piyano, keman, saz, mandolin gibi müzik aletlerini çalmalarını sağlayan 'Köy Enstitüleri Eğitim Sistemi' dünyada bazı ülkeler tarafından örnek alınmıştır. Ne yazık ki önce Yüksek Köy Enstitüleri kapatılmıştır. 1950 yılında Köy Enstitüleri'nde karma eğitime son verilmiş, 1952 yılında ise Köy Enstitüleri tamamen kapatılmıştır.
Bir Köy Enstitüsü mezunu Büyükçekmece’nin tanınan isimlerinden Kepirtepe Köy Enstitüsü mezunu ‘Yaşayan Efsane’ emekli öğretmen Recep Karamaz (Hoca), o müthiş heyecanını yitirmeden 73. yılında Köy Enstitülerini şöyle kaleme aldı.
ON YEDİ NİSAN?
Evet; on yedi Nisan’ın ne olduğunu bilenler olduğu gibi bilmeyenlerin daha çok olduğunu sanıyorum. Bilmeyenlerin azalması için az da olsa bilgilendirmeyi uygun buldum.
Kurtuluş savaşından sonra Cumhuriyetimizin kuruluşu ile başlatılan köye yönelik çalışmalar bütün hızıyla devam ederken en çok karşılaşılan problemlerin başında köylerin okula kavuşturulması ve köy çocuklarının eğitim ve öğretimi geliyordu.
Atatürk 1936 Yılında zamanın Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan’ı köşke çağırarak: Köy çocuklarının okutulması için neler yapıldığını sorar. Ve cevabını da kendisi verir. Köylerde görevlendirilecek öğretmenlerin köy çocukları olmasını ister. Bu emri alan Bakan orta öğretim genel müdürlüğüne İsmail Hakkı Toguç’u getirir. Atatürk’ün direktifleri doğrultusun da Edirne’nin Karaağacında, Eskişehir’in Çiftelerinde, Kayseri’nin Pazar Öreni’nde altı aylık Eğitmen Kursları açılır. Eğitmenler köylerde 3.Sınıfa kadar okutuyorlardı. Bazı büyük köylerde öğretmen okullu öğretmenler, Köylerde 5.Sınıfa kadar okutuyorlardı. Eğitmen kurslarında askerlikte çavuş olanlar ve istenilen vasıfları taşıyanlar alınmakta idi. Hükümet değişikliyi ile birlikte Hasan Ali Yücel Milli Eğitim Bakanı oluyor. Atatürk’ün direktiflerini uygulayan Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç 17 Nisan 1940 Yılında çıkarılan bir kanunla Köy Enstitülerini kuruyor. İşte yukarıdaki soru işareti ve 17 Nisanın kökü budur.
Yurdumuzun çeşitli bölgelerinde 21 yerde açılan bu okullara sadece köy çocukları alınıyordu. Köy Enstitüleri 5 yıllıktı. Köy Enstitüleri 1940 Yılında kurulup 1952 Yılında zamanın siyasilerinin asılsız dedikoduları ve oy avcılığı düşüncesi ile kapatılmışlardır. Kapatılan bu Köy Enstitüleri 8 Bin Eğitmen, 17 Bin Öğretmen, 3 Bin köy sağlık memuru mezun vermiştir.
Yine bu okullardan 184 Bilim ve sanat adamı, 47 Senatör ve Milletvekili çıkmıştır. Köy Enstitüleri mezunları karanlıkta bırakılmış köylerimizin ışıkları olmuşlardır.
Köy Enstitülerinde üretici eğitim, İş içinde eğitim ilkeleri uygulanırdı. Köy Enstitülü yıllar ilköğretimin yenilikler kazandığı, Binlerce köyümüzün okula, Öğretmene kavuştuğu altın yıllardır. Buralardan mezun olan öğretmenler yurdumuzun kuş uçmaz kervan geçmez köylerine giderek görevlerini severek yapmışlardır.
Köy Enstitülerinde çok değerli kişiler yetişmiştir. İkinci Cumhurbaşkanımız İsmet İnönü, “Bu gün bir köy mektebinde heceleyen Türk çocuğunda, Yarının kudretli devlet ışığını aramayanlar, Cumhuriyetçi olamazlar” sözlerini Köy Enstitüleri için söylediğini tahmin ediyorum. Tonguç’un şu sözünü de yazmadan olmaz; “Elverişli koşullar hazırlanmadıkça, İnsanlar candan kazanılmadıkça, Onlara sevgi ile içtenlikle davranılmadıkça, Değil eğitimde reform, Günlük basit işler bile yapılamaz.” Bu gün on yedi nisan bu günün önemi için Az da olsa soru işaretlerine cevap verdim ise mutlu olurum.
Büyükçekmece’de Köy Enstitüsü mezunları çoktur. Bunlardan bazıları: Recep Karamaz, Hüseyin Yay, Ömer Kahraman, Ali Sezgin, İbrahim Türker, Tahsin Çayır, Alim Coşar, Hasan Gün, Selim Özyıldız, Faik Şimşek, Alattin Tok, Salim Kibar ve Numan Alp.
